Зала 3. Творчасць

Карпюк, А. Н. Выбраныя творы : у 2-х т. Т. 1. Аповесцi / Аляксей Карпюк ; прадмова Д. Бiчэль-Загнетавай. – Мінск : Мастацкая лiтаратура, 1980. – 540 с.

Першы том складаюць аповеці «Данута» і «Пушчанская адысея». Аповесць «Данута» – гісторыя пра каханне, якое прайшло праз выпрабаванні вялікіх і складаных падзей часу. У аповесці «Пушчанская адысея» аўтар расказвае, як яго герой уцякае з лагера смерці, як затым змагаецца ў партызанскім атрадзе супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Карпюк, А. Н. Выбраныя творы : у 2 т. Т. 2. Вершалінскі рай : раман-быль. Апавяданні / Аляксей Карпюк. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1980. – 448 с.

Другі том складаюць раман–быль «Вершалінскі рай» і апавяданні. «Вершалінскі рай» – твор на антырэлігійную тэму. Пісьменнік расказвае пра авантуру саматужнага прарока Альяша Клімовіча, пра цемрашальства сектантаў. У апавяданнях раскрываюцца лепшыя рысы чалавека, высмейваюцца мяшчанства і перажыткі мінулага ў свядомасці асобых людзей.

Карпюк, А. Н. Выбраныя творы : у 2-х т. Т. 1. Данута : аповесць. Апавяданнi. Публiцыстыка / Аляксей Карпюк ; прадм. У. Калесніка. – Мінск : Мастацкая лiтаратура, 1991. – 463 с.

У першы том выбраных твораў Аляксея Карпюка ўвайшлі дапоўненая і дапрацаваная аповесць «Данута», пашыраная аўтабіяграфія «Мая Джамалунгма», дзе пададзены багаты пласт жыцця, праз які давялося прайсці аўтару, апавяданні, публіцыстычныя творы.

Карпюк, А. Н. Выбраныя творы: у 2 т. Т. 2. Карані : раман. Апавяданні / Аляксей Карпюк. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1991. – 508 с.

Другі том выбранага склалі раман «Карані», у якім аўтар разважае аб духоўнай сувязі пакаленняў, аб тым, як навукова-тэхнічны прагрэс уплывае на адносіны між людзьмі, а таксама нявыдуманыя гісторыі і апавяданні пра каханне.

Карпюк, А. Н. Выбраныя творы / Аляксей Карпюк ; укладанне, прадмова, каментарыі А. Фядута. – Мінск : Кнігазбор, 2007. – 600 с., [89] c. іл. – (Беларускі кнігазбор : Серыя 1. Мастацкая літаратура).

У кнігу ўвайшлі самыя значныя творы выдатнага пісьменніка Аляксея Карпюка, бясстрашнага змагара за праўду і справядлівасць. Прадмова да кнігі зроблена доктарам гуманітарных навук, вядомым літаратуразнаўцам Аляксандрам Фядутай, апрацоўваць і ўдакладняць матэрыял дапамагала дачка пісьменніка Сівакова А.А. Гэта сорак першы том маштабнага кніжнага праекта – серыі «Беларускі кнігазбор».

Карпюк, А. Н. Дзве сасны : аповесцi i апавяданнi / Аляксей Карпюк. – Мінск : Дзяржвыд БССР, 1958. – 318 с.

У змест кнігі ўвайшлі творы: «У адным інстытуце», «Семафор адкрыты», «Абнавілася ікона», «Дзядзька Салвесь», «Першы цягнік», «Наводчык Курцэвіч», «Дзве сасны», «Ванева радасць», «Афіцыянтка», «Яны дружылі», «Шафёр», «Дзяўчыны з Ваўкавыска».

Карпюк, А. Н. Данута : [аповесць] / Аляксей Карпюк. – Мінск : Дзяржвыд БССР Мастацкая літаратура, 1960. – 371 с. : іл.

У аповесці тры часткі, кожная пачынаецца з малюнка, які адпавядае таму, пра што распавядаецца ў гэтай частцы.

Аповесць «Данута» прынесла аўтару сапраўдны поспех і шырокую вядомасць. Твор увабраў у сябе многае перажытае пісьменнікам, асабліва ў юнацкія гады. Пра працу над аповесцю А. Карпюк пакінуў такі ўспамін: «Сеў я за стол. Восем месяцаў работы над аповесцю праляцелі як адзін дзень... Зноў я перастаў заўважаць падзеі, надвор'е і нават тое, што рабілася ў сям'і». А. Карпюк перапісваў аповесць каля 30-ці разоў – удасканальваў тэкст.

Карпюк, Аляксей. Мая Гродзеншчына : нарысы / Аляксей Карпюк. – Мінск, 1960.

Празаік Аляксей Карпюк звяртаецца да аператыўнага жанра — нарыса. Паездкі па сёлах і гарадах Гродзеншчыны, цікавыя знаёмствы і шчырыя гутаркі з рабочымі і калгаснікамі далі магчымасць Аляксею Карпюку сабраць багаты матэрыял пра сённяшні дзень аднаго з куткоў былога заходнебеларускага краю, прыкмеціць змены, якія адбыліся ў жыцці людзей за гады Савецкай улады.

Карпюк, О. Н. Данута / Олексій Карпюк. – Київ : Молодь, 1961. – 256 с.

Повість розповідае про кохання сина білоруського селянина Янки Бартошевича і Данути Янковської, дочки генерала, автор показує всю складність і суперечливість політичної і соціальної обстановки в буржуазної Польщі кінця 30-х років, а потім в період фашистської окупації Польщі, Білорусії та Литви. Бунтівна юність героїв, змужнінняїх в боротьбі, романтика першого кохання - про все це в повісті розказаноя скраво і психологічно переконливо.

Карпюк, А. Н. Данута : повесць / А. Карпюк. – Минск : Государственное издательство БССР, 1963. – 336 с.

Из вступления к книге: «Обо всем этом рассказал мне недавно в санатории один человек. Я услышал, как влюбленные встречались, рвали цветы, писали письма, ссорились... Одним словом, выслушал еще одну историю на "вечную тему". Но это история о любви в бурное время великих событий, и поэтому она мне показалась знаменательной.

Повесть – о любви, борьбе и героизме. Передаю её на суд читателю такой, как услышал, ничего не прибавляя и не убавляя».

Карпюк, А. Н. На лесных стежках : повести и рассказы/ Алексей Карпюк; авторизованный перевод с белорусского. – Москва : Советский писатель, 1964. – 413с.

В книгу включены рассказы и две повести – «Партизаны» и «Девушка из Волковыска». Наиболее крупное произведение сборника – «Партизаны». В центре повествования – молодой крестьянский парень, попавший вместе с братом в лагерь смерти Штутгоф. Автор рассказывает, как его герой убежал из лагеря смерти, как потом воевал за свободу своего народа в партизанском отряде. Рассказы «Официантка», «Рассказ учительницы», «Шофёр», «Наводчик Кунцевич», «Дядька Салвесь», «Две сосны», «Ванина радость» посвящены борьбе против немецко-фашистских захватчиков, трудовой жизни советской молодежи в послевоенные годы, любви и дружбе.

Карпюк, А. Н. Пушчанская адысея : аповесць / Аляксей Карпюк. – Мінск : Беларусь, 1964. – 373с.

Перажытыя пісьменнікам падзеі Вялікай Айчыннай вайны сталі асновай аповесці «Пушчанская адысея».

Апавяданні пісьменніка, як кадры, выхапленыя фотааб’ектывам, адкрываюць дынаміку даваеннага і паваеннага беларускага жыцця з яго каханнем, трагізмам і камічнасцю.

Карпюк, А. Н. В одном институте ; [Девушка из Волковыска ; Семафор открыт] : повести : [авторизованный перевод с белорусского]. – Минск : Беларусь, 1965. – 352 с. : ил.

В сборник вошли повести из жизни студентов – повести "В одном институте", "Девушка из Волковыска", "Семафор открыт".

В повестях автор использовал автобиографические факты, эпизоды, создал образы студентов, прототипами которых явились студенты Гродненского педагогического института, где учился писатель.

Карпюк, Аляксей Нічыпаравіч (пісьменнік ; 1920—1992). Данута : аповесць / Аляксей Карпюк. — Мінск : Беларусь, 1969. — 318, [1] с., [1] л. партр. ; 21 см. — (Бібліятэка беларускай прозы).

Аповесць пра каласальную розніцу ў выхаванні, зусім розныя слаі грамадства, далёкія адзін ад аднаго ў зацікаўленнях, звычаях, традыцыях, і Вялікае Каханне, якое аднаму нясе ганарлівасць, пыху і пагарду, другой – адданасць і пакуту. Вясковы хлопец, якому з дзяцінства далбілі пра злых каталікоў і нядобрых паноў, для якога пачуцці – непатрэбная распуста, якую неабходна душыць у сабе, бо трэба “быць цьвёрдым”, і гарадзкая паненка, генеральская дачка, каталічка, якая аддаецца пачуццям, рамантычнасці, якая ахвяруе і звычаямі, і выхаваннем, і верай, і добрым імем дзеля Кахання, дзеля вялікага пачуцця, якому аддаецца поўнасцю і без астатку. Трагічны фінал, які дэманструе цьвёрдасць не таго, хто хацеў паказаць сябе цьвёрдым, нязломным, ганарлівым, які грэбаваў рамантычным пачуццём, а цьвёрдасць далікатнай асобы, якая не дазволіла вырваць з сэрца каханне, адданасць, якая, ахвяруючы жыццё, засталася вернай сваім ідэалам.

Карпюк, А. Н. След на зямлі. Скарбы i здабыткi маёй Гродзеншчыны / А. Карпюк. – Мінск : Беларусь, 1972. – 111 с.

Публіцыстычны нарыс аб мінулым і сучасным Гродзеншчыны, яе людзях. Аўтар з любоўю піша аб Прынёманскім краі, аб яго жыцці ў гады Савецкай улады.

Карпюк, А. Н. Вершалінскі рай : аповесць / А. Карпюк. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1974. – 336 с.

Гэта першае выданне «Вершалінскага раю». У яго анатацыі напісана: «Аповесць – мастацка-гістарычнае даследаванне эпідэміі сектанцтва, якая захліснула Заходнюю Беларусь на пачатку 20-х гадоў».

Гэтая суворая, недаацэненая крытыкамі кніга — гістарычны раман. Дзеянне яго адбываецца практычна ў той самы час, што і ў «Дануце» — магчыма, трохі раней. Глыбокае веданне канкрэтнага матэрыялу дазволіла пісьменніку каларытна расказать пра авантуру саматужнага прарока Альяша Клімовіча, пра цемрашальства сектантаў.

Карпюк, А. Н. Ольга Корбут / А. Н. Карпюк, М.Н.Супонев. – Минск : Беларусь, 1977. – 80с.

Книга включает очерки о прославленной белорусской спортсменке гимнастке Ольге Корбут: о её триумфе, выступлениях на гимнастическом помосте и тренировках, семье и тренере, развитии советской гимнастики в то время. Рассчитана на широкий круг читателей.

Карпюк, А. Н. Свежая рыба : аповесцi i апавяданнi / Аляксей Карпюк. – Мінск : Мастацкая лiтаратура, 1978. – 367с.

Кнігу складаюць дзве аповесці, апавяданні і вялікі цыкл нявыдуманых гісторый.

Аповесць «Свежая рыба» — пра сям'ю настаўніцы і вучонага, іх працу і клопаты. Аповесць «Па кветку шчасця» напісана на матэрыяле з жыцця Заходняй Беларусі і расказвае прападзеі, сведкам і ўдзельнікам якіх быў сам аўтар. У апавяданнях раскрываюцца лепшыя рысы чалавека, высмейваецца мяшчанства і перажыткі мінулага ў свядомасці людзей.

Карпюк, А. Н. За цветком папоротника : повести и рассказы / Алексей Карпюк. – Москва : Советский писатель, 1979. – 303с.

Белорусский прозаик Алексей Карпюк — автор многих произведений, выпущенных издательством «Советский писатель» (романа «Вершалинский рай», повести «Данута» и сборника повестей и рассказов «На лесных стежках»).

В данной книге собраны повести «За цветком папоротника», «Незнакомец», ряд рассказов, посвящённых морально-этическим проблемам современности.

Карпюк, А. Н. Партрэт : аповесць, эсэ, нявыдуманыя гісторыі / А. Карпюк. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1983. – 270 с.

У аповесці «Партрэт» на фоне жыцця і барацьбы беларускіх партызан паказана, як адбываецца ломка ў псіхалогіі палоннага штурмана люфтвафе, як ён паступова перасэнсоўвае ваенныя падзеі, як усё больш і больш свядома пачынае паважаць сваіх нядаўніх ворагаў – народных мсціўцаў.

У другой частцы кніжкі – эсэ-нарысы пра Вольгу Корбут і гродзенскі мост. Шмат нявыдуманных гісторый, у якіх аўтар па-свойму паказвае нам сучасніка і яго праблемы.

Карпюк, А. Н. Сучасны канфлiкт : аповесць, франтавы дзённiк, не зусiм гродзенскiя гiсторыi / Карпюк Аляксей Нiчыпаравiч. – Мінск : Мастацкая лiтаратура, 1985. – 317с.

У цэнтры аповесці, якая дала назву ўсёй кнізе, – сям’я інтэлігентаў. Ен – вучоны, яна – настаўніца. У мужа і жонкі дастатак, дабрабыт, разумныя, дагледжаныя дзеці. Але нешта адбылося, недзе парушылася гармонія ва ўзаемаадносінах. І гэта прыводзіць да непапраўнай сямейнай драмы.

У другой частцы кнігі – ваенны дзённік пісьменніка, апавяданні, эсэ, замалёўкі, успаміны пра людзей, якія пакінулі ў яго сэрцы незабыўны след.

Карпюк, А. Н. Вершалинский рай : роман-быль : перевод с белорусского / Алексей Карпюк. – Минск : Мастацкая лiтаратура, 1986. – 351 с.

Роман-быль, роман-памфлет о доморощенном пророке с Гродненщины, о конце света и новоявленной Деве Марии. Написан на краеведческом материале очерка и показывает типичную для Западной Беларуси жизнь в медвежьем уголке, куда не дошли идеи революционного и национально-освободительного движения.

Карпюк, А. Н. Дзве сястры : казка для дашкольнага i малодшага школьнага ўзросту / Аляксей Карпюк. – Мінск : Юнацтва, 1986. – 15 с.

Казка ўпершыню з’явілася ў часопісе «Маладосць» (№6 за 1953 год).

Тэкст гэтай казкі мае розныя назвы ў розных выданнях. У кнізе апавяданняў і аповесцей «Дзве сасны» (1958) казка мае назву «Дзве сасны». У 1986 годзе аўтар, магчыма, пераглядзеў змест казкі і даў іншую назву – «Дзве сястры». Так атрымалася, што адзін і той жа твор ёсць пад рознымі назвамі.

Казка напоўнена філасофскім сэнсам. Сосны падобныя на людзей. Яны пражылі доўгія жыцці і многа пабачылі на сваём вяку. Не абышлі іх падзеі Вялікай Айчынай вайны. Аповеды кожнай з іх пра тыя часы напоўнены вялікім патрыятычным сэнсам. Як адна, так і другая спрыялі, каб партызан і дзяцей абараніць ад фашыстаў і захаваць іх жыцці.

У канцы жыцця яны ляжаць спіленыя і чакаюць далейшага развіцця падзей. Але адзінае, што іх аб’ядноўвае ў гэтым выпадку – быць і надалей карыснымі людзям.

Карпюк, А. Н. Современный конфликт : повести, рассказы / Алексей Карпюк. – Москва : Советский писатель, 1987. – 394с.

В книгу вошли «Фронтовой дневник», запечатлевший последние дни Великой Отечественной войны, и повесть «Современный конфликт», исследующая разрыв, казалось бы, крепких семейных уз. Сборник дополняет цикл рассказов о жизни и труде современников.

Карпюк, А. Н. Карані : раман / А. Карпюк. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1988. – 351 с.

Некаторыя дзеці, кіруючыся нібыта добрымі намерамі, з наседжаных гнёздаў у родных вёсках перавозяць бацькоў на сталае месца жыхарства ў горад. Нялёгка прыжываюцца старыя людзі ў нязвыклай абстаноўцы, узнікаюць канфлікты, часам, яны прыводзяць да трагічнага фіналу. Аўтар даследуе прычыны гэтых канфліктаў, разважае аб духоўнай сувязі пакаленняў, аб тым, як навукова-тэхнічны прагрэс уплывае на адносіны між людзьмі.

Карпюк, А. Н. Данута : повесть / Алексей Карпюк ; перевод с белорусского Н. Кислика. – Минск : Юнацтва, 1989. – 319с. – (Библиотека юношества).

Повесть рассказывает о любви сына белорусского крестьянина Янки Бартошевича и Дануты Янковской, дочери генерала, автор показывает всю сложность и противоречивость политической и социальной обстановки в Польши конца 30-х годов, а затем в период фашистской оккупации Польши, Беларуси и Литвы. Мятежная юность героев, мужание их в борьбе, романтика первой любви, – обо всем этом в повести рассказано ярко и психологически убедительно.

Карпюк, А. Н. Белая Дама : аповесцi / Аляксей Карпюк. – Мінск : Мастацкая лiтаратура, 1992. – 447 с.

Сярод мясцовых людзей бытавала паданне, што ў старым кляштары ноччу з’яўляецца белая здань. Аўтара гэта зацікавіла, і ён пайшоў па слядах таго падання, напісаўшы аповесць «Белая дама». Веданне гістарычных фактаў дало яму магчымасць перанесці чытача ў падзеі XVII стагоддзя.

Аповесць уяўляе сабой аповяд у аповядзе. Герой жыве ў Гродна, у кляштары ён знаходзіць запісы жанчыны XVII стагоддзя. І далей чытач праходзіць яе жыццёвы пуць: шляхецкае дзяцінства, прымусовы шлюб, выкраданне татарамі, пешы шлях з кагортаў рабоў да Турцыі, Палестыны, нявольніцкі рынак, рабску працу, шлюб з шэйхам, рабы на галерах, уцёкі, Рым, падарожжа дадому, манастыр, інквізіцыя...

Аповесць «Рэквіем» – пра разведчыка. Пісьменнік расказвае пра жахі, якія давялося зведаць патрыётам у глыбокім тыле на Гродзеншчыне ў часе нямецкай акупацыі, пра тое, што чакала гэтых самаахвярных людзей ужо ў мірны час.

Karpiuk, А. Raj w Wierszalinie / Aleksiej Karpiuk. – Bialystok : Towarzystwo Wierszalin, 1993. – 287 s.

Barwna powieść białoruskiego pisarza Aleksieja Karpiuka "RajwWierszalinie, czyli przypadki Eliasza" jest lekturą, zarównowciągającą w toknarracji, jakteż nasuwającą wieleskojarzeń i rozmyślań nad istotą człowieka jako takiego. To nie jest rzecz napisana wkonwencji kryminału, chociaż chwilami może być tak właśnie odbierana; zwłaszcza wpoczątkowych partiach utworu. Trzeba pamiętać o czasach, w jakich powstawała ta książka: był toszczytepoki Breżniewa, szalejącej cenzury, popierania wojującego ateizmu. Autor dokonał zatem nie lada wyczynu, ukazując ów ruch eliaszowców w miarę sumiennie.

Bohaterem powieści Karpiuka jest patriarchalny chłop Eliasz Klimowicz z Grzybowczyzny, z okolic Krynek. Ale bohater to jedynie nominalny, mimo że nie wymyślony przez autora; istniejący w rzeczywistości pierwszej połowy naszego stulecia na tych ziemiach. Karpiuk znał go, widział, dużo słyszał o nim; zbierał potem skrzętnie materiały do zamierzonej książki.

Карпюк, А. Н. Данута : аповесцi / Аляксей Карпюк ; маст. В.В.Сакалоў. - Мінск : Беларусь, 1997. - 512с. - (Школьная бiблiятэка)

У змест серыйнага выдання для школьнікаў увайшлі аповесці «Данута», «Сучасны канфлікт».

Карпюк, А. Н. Развітанне з ілюзіямі : эсэ, апавяданні, дзённікі / Аляксей Карпюк. – Гародня – Wroclaw : Wroclawska Drukarnia Naukowa PAN im. S. Kulczynskiego, 2008. – 408 с. – (Гарадзенская бібліятэка).

Кніга твораў Аляксея Карпюка выйшла ў сэрыі «Гарадзенская бібліятэка». Асаблівая каштоўнасць выдання ў тым, што тут друкуюцца творы гарадзенскага пісьменніка, якія былі скончаны пры жыцці, але так і не пабачылі свет. Пасля смерці Аляксея Карпюка ў 1992 годзе яго творы не былі надрукаваныя ў дзяржаўным выдавецтве, куды ўдава пісьменніка перадавала рукапіс. У 1995 годзе рукапіс вярнулі ўдаве без тлумачэння прычынаў. Дзякуючы сэрыі зборнік пабачыў свет у 2008 годзе.

Карпюк, А. Н. Пушчанская адысея : аповесць, апавяданні / Аляксей Карпюк ; уклад. Ю. Пацюпы. – Мінск : Мастацкая лiтаратура, 2009. – 524,[2]с. – (Беларуская проза ХХ стагоддзя).

Стыль шчырага і бескампраміснага рэалізму Аляксея Карпюка балансуе на мяжы дакументалістыкі і мемуарыстыкі. Суворая, асабіста перажытная праўда пра вайну стала асновай аповесці «Пушчанская адысея». Апавяданні пісьменніка, як кадры, выхапленыя фотааб’ектывам, адкрываюць дынаміку даваеннага і паваеннага беларускага жыцця з яго каханнем, трагізмам і гумарам.

Белая Дама [Гуказапіс] : аповесці / Аляксей Карпюк ; чытае Дзяркач Л. – Мінск : Звукотекс : БелТІЗ, 2007.

Аўдыякніга выдадзена для выкарыстання невідушчымі, інвалідамі па зроку. Запісана на магнітнай стужцы (касеты).